Në kuadër të projektit EUrban DECO, një sërë aktivitetesh u zhvilluan në Përmet nga data 24–26 Qershor 2025, me fokus në ndikimin e kolonializmit mbi shoqëritë lokale, migracionin, marrëdhëniet ndërkombëtare dhe kohezionin e Bashkimit Europian.
Më 25 qershor 2025, në ditën e dytë të aktivitetit, u mbajt një seminar i hapur i udhëhequr nga Prof. Dr. Shyqyri Hysi, i cili trajtoi ndikimin afatgjatë të kolonializmit — veçanërisht të ndikimit italian — mbi shoqërinë shqiptare, modelet e migracionit, kujtesën historike dhe integrimin në BE. Diskutimi preku çështje të ndërlikuara si përkatësia e dyfishtë, marrëdhëniet ndërmjet kolonizuesve dhe të kolonizuarve, si dhe raportet me historinë dhe identitetin.
Një pjesë kyçe e seminarit iu kushtua perspektivës së grave dhe barazisë gjinore, përmes një ndërhyrjeje të realizuar në bashkëpunim me Shoqatën WOMEN. Këto kontribute theksuan rolin e grave në rezistencën ndaj pushtimeve dhe ofruan një analizë kritike të bashkëpunimit ndërkombëtar nga një këndvështrim feminist. Projekte si Qendrat e Burimeve Gjinore në Shqipëri dhe Mal të Zi u paraqitën si shembuj të fuqizimit në nivel lokal dhe bashkëpunimit horizontal, ndërsa u ngrit edhe pyetja nëse këto nisma rrezikojnë të riprodhojnë modelet koloniale, pavarësisht synimeve pozitive.
Denisa Mamillo prezantoi dy tema të rëndësishme: prezantimi i parë trajtoi rolin historik dhe aktual të diasporës shqiptare në Itali, duke filluar nga komuniteti arbëresh deri te migracioni masiv pas vitit 1990; ndërsa prezantimi i dytë ndau rezultatet e një ankete lokale në Përmet mbi perceptimin e kolonializmit. Gjetjet treguan se shumë qytetarë e konsiderojnë pushtimet historike — veçanërisht nga Italia fashiste dhe Perandoria Osmane — si forma të kolonizimit në efekt, me dallime të dukshme mes brezave në kuptimin dhe ndërgjegjësimin mbi këto ngjarje.
Partnerët ndërkombëtarë ndanë përvoja nga kontekste të ndryshme kombëtare:
-
Portugalia (Lousada) analizoi ndikimin e historisë koloniale në migracion, identitet dhe përpjekjet lokale për integrim.
-
Spanja (Benetússer) u fokusua në trashëgiminë koloniale në Sahara Perëndimore dhe sfidat që përballen migrante gra saharaui, duke theksuar programet e mbështetura nga BE që nxisin përfshirjen dhe fuqizimin.
Ky aktivitet theksoi rëndësinë e kujtesës gjithëpërfshirëse, dialogut gjinor dhe bashkëpunimit ndërkombëtar për të adresuar trashëgimitë koloniale dhe për të forcuar kohezionin europian.
________________________________________________________________________________________________________________________________
EUrban DECO Seminar in Përmet Explores Colonial Legacies and EU Cohesion
As part of the EUrban DECO project, a series of dynamic activities took place in Përmet from June 24–26, 2025, focusing on the influence of colonialism on local societies, migration, international relations, and EU cohesion.
On the second day, June 25, 2025, an open seminar led by Prof. Dr. Shyqyri Hysi explored the long-term impact of colonialism—especially Italian influence—on Albania’s society, identity, migration patterns, and EU integration. The discussion addressed complex issues such as dual belonging, historical memory, and the evolving relations between colonizers and the colonized.
A key focus was given to women’s perspectives and gender equality, with an intervention presented in collaboration with the WOMEN Association. These contributions highlighted gender-based resistance during periods of occupation and contemporary feminist critiques of international cooperation. Projects such as the Gender Resource Centers in Albania and Monte
negro were showcased as examples of grassroots empowerment and horizontal collaboration, while also raising critical questions about the risk of reproducing colonial dynamics in well-meaning development initiatives.
Denisa Mamillo delivered two presentations: the first addressed the historical and present role of the Albanian diaspora in Italy, from the Arbëreshë community to post-1990 migration; the second shared results from a local survey in Përmet on perceptions of colonialism. Findings revealed that many Albanians view past occupations—especially by Fascist Italy and the Ottoman Empire—as forms of effective colonization, with generational differences in interpretation and awareness.
International partners shared insights from their national contexts:
-
Portugal (Lousada) discussed how colonial history has shaped migration, identity, and local integration efforts.
-
Spain (Benetússer) focused on the legacy of colonialism in Western Sahara and the ongoing challenges faced by Sahrawi women migrants, with EU-supported local programs promoting inclusion and empowerment.
The event reinforced the importance of inclusive memory, gender-sensitive dialogue, and transnational cooperation in addressing colonial legacies and strengthening EU cohesion.
